Dünyanın üstüne kara bulut çöktü! Tekno kaos global krize sebep oldu hayat durdu

ABD merkezli siber güvenlik firması CrowdStrike tarafından yayınlanan hatalı bir güncelleme Microsoft işletim sistemini kullanan bilgisayarı devre dışı bırakınca dünya felç oldu. Birçok ülkede ulaşım sistemlerinde aksamalar yaşandı, kredi kartları ile ödeme yapılamadı, acil ameliyatlar durduruldu. Yolcular havalimanlarında mahsur kalırken, biletler basılamadığı için manuel olarak verildi. Yazılım hatasının bedeli ise milyarlarca doları buldu.

ÖMER TEMÜR’UN HABERİ – Dünya genelinde yazılım sistemlerinde yaşanan arıza ekonomileri vurdu. Microsoft’a siber güvenlik yazılımı sağlayan CrowdStrike’ın güncelleme hatası sebebiyle dünya genelindeki havalimanları, bankalar, hastaneler, borsalar, medya ve GSM şirketleri hizmet veremez hâle geldi. Dünyanın birçok ülkesinde ulaşım sistemleri felç olurken, kredi kartları ile ödeme yapılamadı, ameliyatlar durduruldu. Havalimanlarında yolcular mağdur olurken, biletler basılamadığı için manuel olarak verildi. Dünya genelinde kısa süreli siber saldırı paniği yaşanırken, milyonlarca insan mağdur oldu. Bir yazılım hatasının bedeli ise milyarlarca doları buldu. 

ULAŞIM FELÇ OLDU

Güncelleme hatasının ardından ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda, İspanya, Avusturalya, Hindistan, Japonya, Yeni Zelanda başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında havalimanlarında online rezervasyon, check-in işlemleri ve uçak seferleri yapılamadı. ABD’nin bazı eyaletlerde 911 devre dışı kaldı. Londra, Frankfurt ve İsviçre borsasında aksamalar yaşandı. Avustralya’nın en büyük bankası Commonwealth Bank, hizmet aksaması sebebiyle bazı müşterilerinin para transfer işlemlerinde sorun yaşadıklarını duyurdu. İngiltere’nin önemli televizyonlarından Sky News ile Avustralya’nın ulusal yayıncısı ABC yayınlarına geçici olarak ara verdi. Danimarka’da yangın alarm sistemleri devre dışı kaldı. 

AMELİYATLAR DURDU 

Yaşanan arıza sağlık sektörünü de olumsuz etkiledi. İngiltere ve  İsrail’in sağlık sistemi çöktü. Randevu alınamadı, muayene yapılamadı. İngiltere’deki Ulusal Sağlık Sisteminden (NHS) yapılan açıklamada, randevu ve hasta kayıt sistemlerinin etkilendiği, işlemlerin elle yapıldığı aktarıldı. Almanya’nın kuzeyindeki Luebeck ve Kiel kentindeki iki hastanede ise acil ameliyatlar iptal edildi. 

THY 84 SEFERİ İPTAL ETTİ

Aksaklık Türkiye’de birçok firmayı da etkiledi. Türk Hava Yolları’nın (THY) biletleme ve rezervasyon sistemlerinde aksama yaşanırken, THY 84 seferi iptal etti. THY’den yapılan açıklamada “19 Temmuz 2024 ve öncesinde düzenlenmiş biletler için 19 Temmuz 2024 tarihindeki seferlerimize kayıtlı tüm Türk Hava Yolları yolcularımızın, 25 Temmuz 2024 (dâhil) tarihine kadar işlem yaptırmaları kaydıyla ilave haklar tanımlanmıştır. Rezervasyon değişiklikleri ücretsiz yapılacaktır. Uçuş saati geçmiş olmasına rağmen henüz işlem yaptırmayan ve uçuşlarına katılamayan yolcularımız hak kaybı yaşamayacaklardır. Hiç kullanılmamış biletler için kesintisiz iade yapılacaktır” denildi. Ayrıca araç muayene istasyonlarında hizmetler aksayınca yoğunluk oluştu.

ÖDEMELER YAPILAMADI 

Ulaşımın ardından en büyük mağduriyet bankacılık sektöründe yaşandı. Türkiye’de özellikle iki yabancı bankanın hizmeti tamamen durdu. Kredi kartı sahipleri marketler ve akaryakıt istasyonlarında şok yaşadı. Ödeme ve satın almalar yapılamazken, işlem yapmak için ATM’lere giden vatandaşlar mavi ekranla karşılaştı. Aynı şekilde GSM operatörleri ve e-Ticaret platformları bu durumdan olumsuz etkilendi. 

Yaşanan sorunların tespiti ve giderilmesi için BTK ve Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) çalışma başlattı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, yaşanan aksaklıkların siber saldırıdan değil, üretici firmanın güncellemesinden kaynaklandığını söyledi. Uraloğlu “Ülkemizin siber sınırlarını korumak için yerli ve millî ürünlerimizle 7 gün 24 saat aralıksız çalışmaları takip ediyoruz. Bu anlamda bu zarara uğrayan ya da etkilenen sistemlerle ilgili olarak kurumlarla hemen irtibata geçtik. Bazı kurumlarımızda hemen müdahaleyle birlikte buradaki aksaklığın önemli bir bölümünü atlattığımızı söyleyebilirim” dedi.

UÇAK BİLETLERİNİ ELLE YAZDILAR

Bilişim hizmetlerindeki aksama sebebiyle Hindistan’da yolculara üzerindeki bilgilerin el yazısıyla işlendiği uçak biletleri verildiği görüldü.

MOBİL BANKACILIKTAN UZAK DURUN

Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, internet bankacılığından uzak durulması 
tavsiyesinde bulundu. Ölmez “Mümkün olduğunca internetten bankacılık işlemi yapmayın, krizden fırsat çıkarma peşinde olanlara karşı mutlaka hesaplarınızı kontrol edin” dedi.

SİBER GÜVENLİKTE KALICI ÇÖZÜM YERLİ YAZILIMDA

Crowdstrike vakası yerli yazılımın önemini bir defa daha gösterdi. Baykar Yönetim Kurulu Başkanı ve Teknoloji Lideri Selçuk Bayraktar, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Tek işletim sistemi, tek arama motoru, 1-2 sosyal medya platformu, birkaç alışveriş sitesi. Sadece birinin çökmesi bile dünyada bağlı olan tüm devletlerin kritik altyapısının neredeyse çökmesine neden oluyor” dedi. 

Refahı tüm dünyaya yayması umulan yüksek teknoloji ve inovasyonun, an geldiğinde dünya sistemini kilitlediğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti: Yüksek teknoloji küresel düzeyde tekelleştiğinde, işte bu kadar kırılgan. Yaşadığımız siber fiziksel ağlarla örülü dünyada, teknolojinin her alanında bağımsızlık toplumlar için vazgeçilmez. İşte tam da bu nedenle, tam bağımsız ve müreffeh bir Türkiye için Millî Teknoloji Hamlesi diyoruz.

MÜSİAD Dijital Dönüşüm Sektörü Kurulu Başkanı Taha Çiftci de, bir yazılım hatasının milyarlarca insanın hayatını etkilediğini belirterek “Sorunun kaynağı olan Crowdstrike güncellemesi, dışa bağımlılığın ne kadar riskli olduğunu bir kez daha gösteriyor. Bu aslında gelecekte çok daha fazla hasar bırakabilecek olayların da bir fragmanı niteliğinde. MÜSİAD Dijital Dönüşüm Sektör Kurulu olarak, bu sorunların kalıcı çözümünün yerli siber güvenlik ürünlerinde yatmakta olduğuna inanıyoruz. Yerli yazılım ve Siber Güç Türkiye Çalıştayı’nda da dile getirdiğimiz gibi, en iyi boykot üretmektir. Kendi ürettiğimiz ürünleri kamu ve özel sektörde aktif olarak kullanmalıyız. Böylece hem kendimizi hem de ulusal güvenliğimizi koruma altına alabiliriz”  ifadelerini kullandı. Siber güvenlik uzmanı Baran Erdoğan ise merkezî güncelleme yeteneği olan yazılımların kamu kurumları, bankalar gibi kritik altyapılarda kullanılmasının riskli olduğuna dikkat çekerek “Bulut üzerinden merkezî yönetim yapılan sistemlerin hepsinde bu risk var. Bunun çözümü, kritik altyapılara sahip kurumların bulut üzerinden merkezî olarak değil, kendilerinin yönetebileceği yapılara geçmesi” diye konuştu.

CROWDSTRIKE NEDİR?

Problemin, siber güvenlik alanında uzmanlaşmış olan ve Türkiye’de de birçok şirket ve kurumun hizmet aldığı CrowdStrike adlı firmanın güncellemesi ile ortaya çıktığı tahmin ediliyor. ABD merkezli Crowdstrike, bulut tabanlı çözümleri ve yapay zekâ destekli teknolojileri kullanarak, kurumların siber tehditlere karşı korunmasını sağlamayı amaçlıyor. CrowdStrike, saldırıları gerçek zamanlı olarak tespit edip önlemeye odaklanarak, siber saldırılarla ilgili geniş bir tehdit istihbaratı sunuyor. Firma, özellikle Falcon adı verilen gelişmiş güvenlik platformuyla tanınıyor. Microsoft Crowdstrike güncellemesi yayınladı ve bu güncellemeye takılan sistemler, mavi ekran hatasıyla karşılaştı. Mavi ekran hatası yüzünden, dünya genelinde işleyiş durma noktasına geldi. Küresel çaptaki mavi ekran hatası yüzünden siteler çalışmaz oldu. Şu an ülkemizde de birçok büyük siteye erişilemiyor.

MİCROSOFT: HATA DÜZELTİLDİ

Microsoft, yaptığı açıklamada, Azure bulut sistemindeki bir yapılandırma değişikliğinden dolayı depolama ve bilgi işlem kaynakları arasında yaşanan kesintiye işaret edildi. Açıklamada hatanın düzeltildiği ve birkaç Microsoft 365 uygulaması ve hizmetin işlevselliğini yeniden kazandığı bertildi. Etkilenen uygulama ve hizmetler arasında Microsoft Defender, Microsoft Teams, Microsoft Purview ve OneDrive da bulunuyordu. CrowdStrike CEO’su George Kurtz ise yaptığı açıklamada “Bu bir güvenlik olayı ya da siber saldırı değil. Sorun tespit ve izole edilmiş ve bir düzeltme tanımlanmıştır” dedi. 

BUNLARI YAPIN!

Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) sosyal medya hesabından CrowdStrike sorununa ilişkin bir de çözüm yolu paylaştı. Kurumdan yapılan açıklamada, problem yaşayan kullanıcıların şu yolu izlemesi istendi:
Windows’u Güvenli Mod’da veya Windown Kurtarma Ortamında başlatın.  C:WindowsSystem32driversCrowdStrike dizinine gidin. C-00000291*.sys” ile başlayan dosyayı bulun ve adını değiştirin  Bilgisayarı normal şekilde yeniden 
başlatın.

Kaynak: Türkiye Gazetesi