‘Ayşe tatile çıksın’ parolasıyla bilenen Ayata: İsmim bir sembol ama ben bu olayın kahramanı değilim
Kıbrıs Barış Harekatı’nda “Ayşe tatile çıksın” parolasına ilham veren dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in kızı Prof. Dr. Ayşe Güneş Ayata sessizliğini bozdu.
Türkiye, garantörlük hakkını kullanarak ve Ada’daki Türklerin güvenliğini de dikkate alarak 20 Temmuz 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı’nı başlattı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ile İngiltere ve Yunanistan’a “barışın yeniden tesisini sağlamak üzere müzakerelere başlama” çağrısında bulunan Türkiye, 22 Temmuz’da harekâtı durdurdu.
CENEVRE’YE GİDEN SÜREÇ
Garantör ülkeler, Kıbrıs meselesinin çözümü için görüşmelere başladı. 25 Temmuz 1974’te toplanan 1. Cenevre Konferansı, 30 Temmuz’da son buldu. Konferansın 8 Ağustos’ta başlayan ikinci aşamasında, Yunanistan, Ada’da yeni anayasal düzenin kurulmasına yönelik tüm teklifleri reddetti; anayasaya ilişkin varılacak bir uzlaşma için Türk birliklerinin geri çekilmesini ön koşul olarak ileri sürdü. 2. Cenevre Konferansı görüşmelerinden de sonuç çıkmayınca 14 Ağustos’ta “Ayşe tatile çıksın” parolasıyla Kıbrıs Barış Harekatı’nın ikinci aşaması başladı. 16 Ağustos’ta ateşkes ilan edildi.
O ZAMAN 19 YAŞINDAYDI
Parolada ismi geçen dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş’in kızı Ayşe Güneş Ayata, 19 yaşında ODTÜ Sosyal Bilimler Bölümü’nde öğrenciydi. Güneş’in, kızı Ayşe’nin, tatil için tek başına değil, güvenilir bir aileyle seyahat etmesi için dönemin Turizm Bakanı Orhan Birgit ile yaptığı sohbet, bir anda Cenevre-Ankara hattında Kıbrıs Barış Harekatı’nın parolası oldu. 50 yıl boyunca basına konuşmayan Prof. Dr. Ayata, ilk kez o günü anlattı. Ayata, “Biz tabii harekatı bilmiyoruz. Ankara tatilim yarıda kesildi, ben de biraz bozuldum. Babam, o sırada Turizm Bakanı Orhan Birgit’e ‘Tatile giden tanıdık birileri varsa Ayşe’yi de onlarla birlikte gönder. Bu işler çok uzun sürecek’ diyor” ifadelerini kullandı.
KRİPTOLU MESAJ GÖNDERMİŞ
Ayata, şöyle devam etti: Babam Turan Güneş ve Bülent Ecevit, ‘başka ülkeler bizi dinliyorlardır’ düşüncesiyle İkinci Harekât’ın başlaması için bir parola belirlenmesine karar veriyor. Babamın aklına biraz önce de benim tatilimi konuştuğu için ‘Ayşe tatile çıksın diyeyim’ diyor. Sayın Başbakan siz de o zaman anlayın ki; Cenevre Konferansı’ndaki müzakereler çok fazla bir yere gitmeyecek, harekât hazırlığı yapılmaya başlansın. İkinci harekâtın başlamasından önceki gece artık meydana çıkıyor ki, müzakerelerin yürüyecek bir tarafı kalmıyor. Babam, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla kriptolu olarak ‘Ayşe tatile çıksın’ diye bir mesajı, Bülent Ecevit’e gönderiyor.”
“GURUR DUYUYORUM
Ayşe Güneş Ayata, Esenboğa Havalimanı’nda gazetecilere Bülent Ecevit’in, “Ayşe tatile çıksın” parolasındaki Ayşe’nin kendisi olduğunu işaret etmesinin ardından hayatında nelerin değiştiğinin sorulması üzerine “Çok gurur duyduğum, çok mutlu olduğum bir konu, hiç şüphe yok. 50 yıl sonra bile hatırlanan bir sembol olması ve zaman zaman tekrarlanması, gazetelere çıkması, insanların gelip bana ‘Tatile çıkan Ayşe siz misiniz?’ diye sorması… Bunların hepsi mutluluk ve gurur verici. Benim ismim bir sembol ama ben bu olayın kahramanı değilim” dedi. Ayata, Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50. yılı dolayısıyla CHP heyeti ile birlikte KKTC’ye giderek resmî törenlere katılacağını ifade etti.
Kaynak: Türkiye Gazetesi