53 gün süren kuşatma sonrası İstanbul, 29 Mayıs 1453’te fethedildi

Konstantinopolis, 6 Nisan 1453- 29 Mayıs 1453 tarihleri arasında yoğun bir kuşatma ile hem Osmanlı için jeopolitik önemi hem de Peygamberimizin hadisine mazhar olması nedeniyle fethedildi. Konstantinapolis'ten İstanbul olma süreci ve fetih süreci gündeme geliyor.

Peygamber Efendimiz Hazret-i Muhammed’in Konstantinopolis’i fetheden asker ve komutanları övmesi İstanbul Fethine teşvik eden sebeplerden biri oldu. Osmanlı Devleti’nin 7 kez kuşatma yaptığı İstanbul, Fatih Sultan Mehmet (II.Mehmed) Dönemi’nde 53 gün süren kuşatma ile fethedildi.

İSTANBUL FETHİ NEDENLERİ?

İstanbul, Osmanlı için kritik bir öneme sahip idi. Hazret-i Muhammed efendimizin hadisinde belirttiği: “İstanbul (Konstantiniyye) muhakkak fethedilecektir. Onu fetheden emîr ne güzel emirdir. Onu fetheden ordu ne güzel ordudur.” sözü İstanbul’un fethini gerekli kılıyordu.

Siyasi olarak da önemli konuma sahip olan İstanbul’da Bizans İmparatorluğu şehzadeleri kışkırtarak taht kavgasına sebep oluyordu.

Anadolu ve Rumeli Hisarı’nın arasında bulunan İstanbul, Bizans İmparatorluğunun elinde idi. Osmanlı, Bizans’ın konumu nedeniyle Rumeli’de büyüyemiyordu. İstanbul fethi bu yüzden önemli bir konuma sahipti.

İstanbul’un fethiyle Osmanlı İpek Yolları’na hakim olarak kara ve deniz ticaretinde avantajlı olacaktı.

Bizans halkı mezhepsel iç çatışmalar yaşıyordu. Halkın bazı kesimleri “Konstantinopolis’te Latin serpuşu görmektense Türk sarığı görmeyi tercih ederim!” düşüncesini yayıyordu.

“İstanbul (Konstantiniyye) muhakkak fethedilecektir. Onu fetheden emîr ne güzel emirdir. Onu fetheden ordu ne güzel ordudur.”

İSTANBUL FETHİ İÇİN HAZIRLIKLAR

II.Mehmed, İstanbul’un deniz bağlantısını kesmek ve fetih sırasında İstanbul’a yardımın gelmesini önlemek için Anadolu Hisarının karşısına Rumeli Hisarını yaptırdı.

İstanbul kuşatması için büyük toplar ve deniz kuşatması için 400 parçalık donanma hazırlandı.

Rumeli Hisarı’nın yapılması Bizans’ı iyice endişelendirmişti. Bizans İmparatorluğu savunma için karada ve denizde sönmeden yanan grejuvaları hazırlattı.

Haliç’in girişi 1.9 cm ve 6.2 cm arasında değişen kalınlıkta zincirlerle Bizans tarafından kapatıldı.

İstanbul surları kara ve denizden gelebilecek saldırılara karşı tasarlanmış ve deniz kıyısı surlarla korunuyordu.

“Konstantinopolis’te Latin serpuşu görmektense Türk sarığı görmeyi tercih ederim!”

İSTANBUL’UN FETHİ

II.Mehmed, 21 yaşındayken gerçekleşen İstanbul’un Fethi, 6 Nisan 1453 yılında kuşatmalarla başladı. Kuşatmalar 53 gün sürmüştü.

Bizans İmparatorluğu’nun en zayıf surlarını keşfeden II.Mehmed, 11 Nisan günü; üç top Blaherne Sarayı’na, üç top Silivrikapı’ya, iki top Edirnekapı’ya ve dört top da Topkapı Sarayı’na yerleştirdi.

12 Nisan günü topçu ateşi başladı, topların iki saatte doldurulması sebebiyle topçu ateşi sık değildi ancak topların şehirde gürültüye sebep olması avantajlı konumda idi. Topçu ateşleri 18 Nisan gününe kadar devam etti.

Grejuvalar, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaş kulelerini yakıyor ve toplarını parçalıyordu.

20 Nisan’da Bizans İmparatorluğu’na rüzgarı arkasına alan yardım filosu ulaştı. Bu filolar yüzünden Osmanlı gemileri bir türlü yanaşamıyordu, Osmanlı donanması yenilmişti.

TARİHTE İLK: GEMİLERİN KARADAN YÜRÜTÜLMESİ

Haliç’e nasıl girileceği hakkında fikri olmayan Osmanlı’ya, II.Mehmed’in Garda Gölü’ne gemilerin karadan gönderilmesini görmesi ilham olmuştu. Gemiler karadan yürütülecekti.

II.Mehmet, Beşiktaş önündeki Osmanlı donanmasının Galata surları önünden kaydırılarak Haliç’e indirilmesini emretti.

Gemilerin geçeceği güzergah ormanlık olması sebebiyle ağaçlar kesildi ve zeytinyağları döküldü.

Gemiler. 21- 22 Nisan geceleri yürütülmeden önce Galata’ya yerleştirilen Osmanlı topçuları, Haliç’teki gemileri vurdu. Bizans İmparatorluğu’nun gemilerin yürütüldüğünü fark etmemesi için St.Romanos Kapısı’na büyük bir gedik açıldı. Bizans İmparatorluğu bu gediği kapatmak ile meşgul oldu.

Sabah 72 Osmanlı gemisi indirilmiş ve Haliç’i kapatan zincir işlevsiz duruma gelmişti.

Bizans karşı saldırı olarak Osmanlı gemilerini yakmayı denedi. İlkinde başarısız olan Bizans İmparatorluğu, ikinci denemesinde de Cenevizlilerin II.Mehmed’e durumu söylemesiyle tekrar başarısız oldu.

YERALTI (LAĞIMCILARIN) SAVAŞI

16 Mayıs günü Osmanlı lağımcıları yeraltından tünel açtı. Bizans bu tünelleri fark ederek savunma için karşı tünel açmaya başlamasıyla iki tünel buluştu ve yeraltı savaşları başladı.

Bizans lağımcıları tünelde yangın çıkarıp tünelin çökmesine ve kendileriyle beraber Osmanlı lağımcılarının ölümüne sebebiyet verdi.

21 Mayıs günü ikinci bir tünel açan Osmanlı lağımcıları halkın tüneli fark etmesiyle Bizans’a fırsat vermeden kendi kazdıkları tüneli ateşe vererek kendilerinin ve Bizans lağımcılarının ölümüne yol açtı.

SON HÜCUM GÜNÜ

II.Mehmed, Bizans İmparatoruna şehri terk etmelerini söyledi. İmparator XI.Konstantinos bunu reddetti.

25-26 Mayıs tarihinde Bizans-Macar ittifakı kurulacağı tehdidi yapıldı ve haçlı ordusu Sakız Adasına gelmişti.

Osmanlı, 29 Mayıs günü son hücumun yapılmasına kararı verildi. Padişah surların üstüne çıkacak ilk askere ödül vereceğini duyurdu.

Geceleri de bombalanan surlar yüzünden savunmacıların gedikleri kapatma fırsatı olmuyordu.

Sultan Mehmed her biri 50 bin askerden oluşan 3 grup oluşturdu. Ordunun büyük kısmı ağır hasar alan St.Romanos kapısında idi.

29 Mayıs günü Osmanlı ordusu sabah namazını kıldıktan sonra mehter takımıyla muharebeye başladı. Surlara yaklaşan askerler taş ve oklarla öldürülüyordu.

Zorlu mücadelenin ardından Osmanlı ordusunda kaçan askerler padişah topuzuyla öldürülerek cezalandırıldı. II.Mehmed, taarruz için Bizans tarafından açılan Kerkoporta Kapısı’ndan 50 askerle içeri girdi. O sırada ateşlenen Osmanlı topuyla yeniçerilere geçiş alanı sağlandı ve yeniçerilerle Bizans askerlerinin çarpışması başladı.

İlk başta Bizans askerleri yeniçerileri geri püskürtmüştü ancak ateşlenen ikinci Osmanlı topuyla taarruz başladı ve zayıflayan ilk sur Osmanlı eline geçti.

Komutan Giustiniani yaralandığı için Bizans askerlerinin korkup kaçmaya başlamasıyla Osmanlı yağmalaması başladı.

Artık Konstantinopolis tamamen düşmüştü II.Mehmed’e fetihlerin sultanı Fatih ismi verildi.

“Karadan ve denizden bu şehrin dışarıyla olan irtibatını tamamen kesmiş bulunuyoruz. İşte bütün bunlardan dolayıdır ki, şehrin elimizden kurtulmasına imkan ve ihtimal yoktur. Buna bütün kanaati vicdaniyem ile inanıyorum.” Fatih Sultan Mehmed

İSTANBUL’U KİM FETHETTİ?

İstanbul 1453 yılında 21 yaşında olan Fatih Sultan Mehmed tarafından fethedildi. Fethin en bilinen olayı gemilerin karadan yürütülmesidir.

İSTANBUL İSMİ VE İSTANBUL OLMA DÖNEMİ

1453’ten önce şehre Rumlar “İstimboli”, Türkler ise “Stanpol” diyordu. İstanbul, “Kostantiniyye” (Konstantin’in Şehri), “Stanpolis” (Şehre Doğru), “Dersaadet” (Mutluluk Şehri), “Asitane” (Büyük Dergah), “Makarr-ı Saltanat” (Saltanatın Merkezi) gibi isimlendiriliyordu.

Türkler tarafından yaygınca kullanılan “Stanpol” kelimesi Türkiye Cumhuriyeti döneminde “İstanbul” ismini aldı.