Hayvanlardan bulaşıyor, ölüme neden oluyor! Kist Hidatik hastalığı nedir, nasıl korunuruz?
Kist hidatik şikayetleri son yıllarda artış göstermeye başladı. Halk arasında kedi köpek kisti olarak bilinen kist hidatik bir parazit hastalığıdır. Köpek dışkısından yayılan parazitin neden olduğu kist hidatik vakaları ölümle bile sonuçlanabiliyor.
Ankara Etimesgut Şehit Sait Ertürk Devlet Hastanesi’nde görev yapan Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ayşe Nur Yıldız, “Kist Hidatik” yüzünden hayatını kaybetmesi sosyal medyada tepkilere ve endişeye yol açtı. Halk arasında kist hastalığı olarak bilinen kist hidatik vakalarındaki artış vatandaşlarda korkuya neden oldu. Hayvanlardan bulaşan parazit hastalığı daha çok köpek dışkısı ile atılan yumurtalar ile insana bulaşıyor.
KİST HİDATİK NEDİR?
Kist Hidatik, Echinococcus granulosus adı verilen bir parazitin larvalarının sebep olduğu zoonotik bir hastalıktır. Bu parazit, köpek, kurt, tilki gibi et yiyen hayvanların ince bağırsaklarında yaşar. Genellikle köpeklerden bulaşan parazitik bulaşı sonucunda karaciğerde tutulum gösterir.
NASIL BULAŞIR
Ülkemizde kist hidatiğin sorun olmasının nedenlerinden biri kurban bayramlarında yapılan kesimler sonrası kistli sakatatları gömmek yerine, köpeklere yedirmek yada ortada bırakarak sokak köpeklerinin bu sakatatlarla beslenmelerine yol açmaktır.
Parazitin yumurtaları, et yiyen hayvanların dışkısıyla toprağa ve suya karışır. Bu yumurtalar yiyecek ve suyla vücuda girer.
Köpeklerin tüyleriyle temas yolu ile de bulaşabilir. Parazitin yumurtaları köpeklerin tüylerinde bulunabilir. Bu yumurtalar elle temas yoluyla veya tüylerin solunmasıyla vücuda girebilir.
Parazitlerden alınan bu yumurtalar, bağırsaklarda açılarak barsak duvarını geçer, kan ve lenf yoluyla öncelik sırasıyla karaciğer, akciğer ve diğer organlara yerleşerek kist formuna ulaşır. Kistler en sık karaciğer ve akciğerlerde görülüyor.
BELİRTİLERİ
Karın ağrısı
Bulantı ve kusma
Kilo kaybı
Yorgunluk
Karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme
Akciğerlerde ise öksürük, göğüs ağrısı, nefes darlığı
KİST HİDATİKTEN NASIL KORUNULUR?
Köpek ve kedilere mümkün olduğu kadar çiğ et verilmemelidir.
İnsanlar bu parazite çiğ tüketilen ve iyi yıkanmamış meyve ve sebzelerden, kirli içme suları nedeniyle maruz kalabiliyor. Ellerin sık sık yıkanması, sebze ve meyvelerin iyice yıkanması önemlidir.
Çiğ yenen sebze ve meyveler bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir.
Köpeklerin düzenli olarak veteriner hekime götürülmesi ve dışkı parazit tedavisinin yaptırılması önlemeye yardımcı olur.
Kesilen veya ölen hayvanların kist bulunduran organları köpeklerin ve diğer etçil hayvanların ulaşamayacağı şekilde gömülerek bertaraf edilmelidir.
Köpekler gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde dışkıları alınarak poşete konulmalı, ağzı bağlandıktan sonra çöpe atılmalıdır. Et yiyen hayvanların dışkısıyla temasın önlenmesi gerekir.
Parazit mücadelesi yapılmadan serbest dolaşan köpeklerin sevilmesi sırasında parazit yumurtaları ellere geçebilir. Bu şekilde temas ile kirlenen ellerin yıkanmadan ağza götürülmemesi gerekir. Bu nedenle, özellikle çocukların köpeklerle temasından sonra ellerini bol su ve sabunla yıkamaları sağlanmalıdır.
Köpek dışkısı ile buluşan kist hidatik hastalığı nedeniyle evcil hayvan besleyenler kadar beslemeyenler de risk altında. Çünkü dışkıyla atılan yumurtalar hayvanların ayakları, rüzgar ve yağmur gibi faktörlerle yayılıyor.
En büyük risk grubunu parazit mücadelesi yapılmamış enfekte köpeklerle teması olan koyun, keçi, inek gibi hayvancılıkla uğraşan kişiler oluşturmaktadır.
Türkiye’de de “echinococcus granulosus” parazitinin neden olduğu kist hidatik vakaları artış gösteriyor. 2017, 2018 ve 2019 yıllarında yükselişe geçtiği görülen hastalığın 14 yılda 8,8 kat arttığı saptandı.
