Atatürk’e ait diye biliyorduk! İstikbal Göklerdedir sözü kime ait?
Son günlerde “İstikbal göklerdedir” sözünün kime ait olduğu araştırılıyor. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e ait olduğu düşünülen sözü, ilk astronotumuz Alper Gezeravcı’da dile getirmiş ve sözün kime ait olduğu o gün de tartışma konusu olmuştu. Peki gerçekten “İstikbal göklerdedir” sözünü Atatürk mü söyledi? Sözün kime ait olduğunu sizler de merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edebilirsiniz…
Türkiye Cumhuriyeti’nin uzaya çıkan ilk ismi Alper Gezeravcı’nın uzaydayken yaptığı ilk konuşmasının ardından Mustafa Kemal Atatürk’ün sözü olarak bilinen; “İstikbal göklerdedir” sloganını söylemesiyle sosyal medya ikiye bölünmüştü.
Bunun üzerine birçok yazar, akademisyen ve hatta Atatürk’ün manevi kızı da açıklamalar yapmıştı.
İSTİKBAL GÖKLERDEDİR SÖZÜ KİME AİT?
Öncelikle en son söyleyeceğimiz sözü başta söyleyecek olursak Atatürk’ün tarihe geçmiş böyle bir sözü yok. Hatta bu sözü söylediğine dair somut tek bir kanıt bulamadık. Sözü Atatürk’e ithaf eden kişilerin hiç biri ispatlayabilmiş değildir.
Herkesin bildiği bilimsel yöntemlerle ilerleyecek olursak elimizde Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi kurumları, tarihsel veriler ve yazılı belgelere baktığımız da sözü söyleyenin Atatürk değil, bir gazeteci olduğunu anlıyoruz.
THK, THY, HKK’DA KESİN BİLGİ YOK
Sözün kime ait olduğu ile ilgili gerek Türk Hava Kurumu’nun (THK) bu zamana kadar yayınladığı yayınlarında, gerek Türk Hava Yolları (THY)’nda gerekse Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın (HKK) internet sitelerinde Atatürk’e ait olduğu söylenen sözle ilgili herhangi bir tarih, mekân ve kaynak bilgisini bulamadık.
Gazi Mustafa Kemal’in havacılık ve havacılığın geleceği ile ilgili yaptığı birçok konuşma var. Ancak söz konusu ifadesi hiçbir konuşmasında geçmiyor.
Hatta “İstikbal göklerdedir. Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar” dedikleri sözü de Atatürk’ün 1936 yılında Eskişehir Tayyare alayını ziyaretinde söylediği bilgisine ulaştık. Ancak elimizdeki bu ilk tarih ve yer bilgisinin ışığında Atatürk’ün hangi gün ziyaret gerçekleştirdiğini ve bu sözün kaynağına ulaşamadık.
ATATÜRK İSTİKBAL GÖKLERDEDİR SÖZÜNÜ NE ZAMAN SÖYLEDİ?
Atatürk “İstikbal göklerdedir” sözünü 16 Şubat 1925’te mi söyledi?
Atatürk’ün bu sözleri 16 Şubat 1925 tarihinde söylemesi mümkün değil. Çünkü Türk Tayyare Cemiyeti 16 Şubat 1925 tarihinde kurulmuştur. Atatürk’ün bu kurumda bu tarihte herhangi bir konuşmasına ulaşamadık. Hatta o gün Atatürk bu tarihte burada olmadığı gibi, sadece vatan savunmasında hava kuvvetlerinin önemine dair ifadelere ulaştık. Nitekim cemiyetin açılışına 24 Şubat 1925’te bir telgraf çekerek başarı dileklerini iletiyor.
Atatürk “istikbal göklerdedir” sözünü 15 Mart 1925’te mi söyledi?
Türkiye’de birçok gazete ve köşe yazarının Atatürk’ün bu sözü 15 Mart 1925 yılında Tayyare Cemiyeti’nin açılış gününde söylediğini dile getirse de Atatürk’ün orada konuşma yapmadığını söyleyebiliriz.
Hatta ne 15 Mart, ne de 15 Mayıs 1925 tarihinde resmi hiçbir kaynakta ve dönemin gazetelerinde Atatürk’e ait bir konuşma ve söze dair ize rastlayamadık.
Diğer taraftan, 24 Mayıs 1925 yılında Atatürk’ün Türk Tayyare Cemiyeti’ne çektiği bir teşekkür telgrafı var.
Burada da cemiyetin Atatürk’e takdim ettikleri nişana Gazi’nin teşekkür ettiğine şahit oluyoruz.
Demek ki 15 Mayıs 1925’te telgraf çeken Atatürk’ün söz konusu törende bir konuşma yapmasını beklememek gerekir diye düşünüyoruz.
ATATÜRK, HAVACILIKLA İLGİLİ NELER SÖYLEDİ?
Yukarıda da dile getirdiğimiz gibi Mustafa Kemal Atatürk’e ait olduğu düşünülen sözle ilgili hiçbir bilgiye ulaşamadık. Hatta Gazi’nin o dönemde yaptığı konuşmaları, kurumlara çektiği telgraf metinlerini, demeçleri taramamıza rağmen Atatürk’ün bu sözü hiç söylemediğini fark ettik.
İSTİKBAL GÖKLERDEDİR KİMİN SÖZÜ?
Resmî kurumların hiçbirinin arşivlerinde Atatürk’e ait böyle bir söz bulamayınca bu sefer dönemin gazetelerini taramaya başladık. “İstikbal göklerdedir” sözünü ilk kez 22 Haziran 1936 tarihli Cumhuriyet gazetesinin “Hem Nalına Hem Mıhına” adlı köşesinde Abidin Daver’in dile getirdiğine ulaştık. Daver’in “Havacılık sevgisi” başlıklı yazısında “Medeniyetin istikbali göklerdedir; demek pek te yanlış değildir” dediğini gördük.
Yine Abidin Daver’in Cumhuriyet gazetesinin 1. Sayfasında 30 Mayıs 1937 tarihinde “Atatürk kızı Sabiha Gökçen” yazısında da “Yurdunda müstakil ve mes’ud yaşamak istiyen bir millet için istikbal göklerdedir. Büyük bir millet için hayatın da ölümün de en şereflisi göklerdedir.” diye bir yazı kaleme almıştır.
Yine Daver’in 31 Ağustos 1943 yılında Cumhuriyet gazetesindeki köşe yazısında doğrudan “İstikbal göklerdedir” başlıklı bir yazıya denk geldik.
Evet, “İstikbal göklerdedir” sözünü Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez dile getiren kişi Atatürk değil, Abidin Daver isminde Cumhuriyet Gazetesinde yazılar yazan bir köşe yazarıdır.
Gazeteci Abidin Daver’in bu cümleyi kendi döneminden “40 yıl önce uçak kazasında ölen bir mucidin” sözü olarak tırnak içinde kaleme almıştır.
“İstikbal göklerdedir” sözünün gerçek sahibine “Anonim” desek bu duygusal bir tespitten ziyade realist bir tespit olur diye düşünüyoruz.